Aan de verkiezing van de Wandelgemeente van het Jaar 2020 namen dit jaar ruim 30 gemeenten deel. Daarvan waren er drie die zich duidelijk onderscheidden qua wandelmogelijkheden en –faciliteiten: Berg en Dal, Westerwolde en Winterswijk.
Zij werden genomineerd en mochten zich opmaken voor de titelstrijd in 2020. Normaal gesproken wordt na nominatie van een gemeente alles in het werk gesteld om zoveel mogelijk stemmen van wandelliefhebbers te krijgen. Maar dát loopt dit jaar net even anders…
Alle drie de genomineerde gemeenten vinden het ten tijde van deze ontwrichtende coronacrisis niet gepast om de strijd met elkaar aan te gaan. ‘In deze tijd past samenwerking beter dan elkaar bestrijden. Iedereen in Nederland heeft momenteel andere, veel belangrijker zaken aan het hoofd’, aldus het gezamelijke standpunt van de drie gemeenten. De jury van het organiserende wandelmagazine ‘te voet’ en website tevoetonline staat hier vierkant achter: ‘Er gaat dit jaar niet door het publiek gestemd worden en derhalve zal er uit de genomineerde gemeenten niet één gekozen winnaar komen. In nauw overleg is inmiddels besloten dat alle drie genomineerde gemeenten de titel ‘Wandelgemeente van het jaar 2020’ mogen voeren.'
Ga in betere tijden gerust uit wandelen in Berg en Dal, Westerwolde of Winterswijk. Of in alle drie! De drie genomineerde gemeenten zullen je stuk voor stuk verrassen én imponeren met de uitzonderlijke wandelmogelijkheden die er zijn. Hieronder het verslag en de rapportage van de wandeling van onze medewerker in- en om Berg en Dal.
Rijke natuur en historie in Berg en Dal
Zelden kom je een zo treffende gemeentenaam tegen als Berg en Dal. Dat is precies wat deze gemeente aan wandelaars te bieden heeft. Hier beklim je acht ‘bergen’ en krijgt daarbij fraaie vergezichten, spannende geschiedenisverhalen en kronkelende beekjes cadeau.
Het is dit jaar feest in Berg en Dal, want de N70 bestaat maar liefst vijftig jaar. N70 lijkt allerminst op een provinciale autoweg, het staat voor een prachtige natuurwandelroute uit 1970. Volgens sommige wandelaars is het beslist de mooiste route in ons land. Aan het aantal wandelaars onderweg - op een doordeweekse dag – is in ieder geval af te lezen dat de route populair is.
© foto David Brand
Rijke bossen
De afwisseling tijdens de wandeling is groot en verrassend zijn de doorkijkjes. Van de drukte in Nijmegen beland je via de groene paaltjes al snel in de kalme bossen op de stuwwallen, waarna het klimmen en dalen is tussen beuken, eiken en kastanjes. Het zijn rijke, oude loofbossen en beekdalen met 400 verschillende plantensoorten en zeldzame broedvogels. Op een traject van 16 kilometer wandel je over acht ‘bergen’, met tot de verbeelding sprekende namen als Boterberg, Sterrenberg en Duivelsberg. Ook is er het Filosofendal met de Filosofenbeek.
Verhalen
De mensen hier houden van verhalen vertellen en dat houdt de geschiedenis levend. Het ene moment lees je op een informatiebord over een burcht Mergelpe uit het jaar 1012 dat van ene graaf Balderik was, wie mogelijk een graaf Wichman heeft vermoord; het volgende moment ligt er een pannenkoek ‘graaf Balderik’ op je bord in het restaurant aldaar, bovenop de Duivelsberg. De graaf schijnt overigens begraven te liggen aan de voet van de berg.
Het verhaal van de leemkuilen is ook interessant. Ze liggen halverwege de route, precies op de grens met Duitsland. De kuilen gevuld met water zijn mogelijk al in de tijd van de Romeinen ontstaan, toen ze leem wonnen om stenen en dakpannen mee te bakken. Iets wat tot in de 20e eeuw is doorgegaan in deze regio. De laatste dakpannenfabriek sloot in 1934, ironisch genoeg doordat het dak instortte onder een lading sneeuw.
Tussen de verhalen door is er voldoende ruimte voor gedachten en mijmeringen. Even rusten op een bankje met kwetterende staartmeesjes boven het hoofd. Zo voel je na afloop niet alleen de benen – je waant je hier en daar in de Ardennen met de stevige klimmetjes – maar bovenal voel je je een rijker mens.
Tekst: Elvira Werkman
Informatie
- Gemeente: Berg en Dal
- Provincie: Gelderland
- Aantal inwoners: 34.798
- Aantal lokale wandelroutes: ca. 40
- Aantal kilometer wandelpad: 2700 hectare aan natuurgebieden, vrij wandelen over paden en wegen, plus 50 km onverharde paden buiten natuurgebieden
- Percentage onverharde paden in gemeente: ca. 90%
- Controle wandelroutes: Meerdere keren per jaar, met lokale betrokkenheid.
- Wandelvierdaagse: Diverse.
- GPS-routes/routes op internet: www.wandeleninbergendal.nl; www.bergendalsekroegjesroute.nl
- Themawandelroutes: twee wijngaardwandelingen, route ‘Van Bron tot Kraan’ van Romeins Aquaduct Groesbeek tot Kops Plateau Nijmegen, route ‘Rondom het Vrijheidsmuseum”, vijf cultuurhistorische dorpsommetjes, verhalenroute Holthurnsche Hof, zeven ‘Geopaden op de Stuwwal’, ‘Beken, bronnen en bergen’, ‘Boerenlandpaden in de Ooijpolder’, vier cultuurhistorische wandelroutes van uitgeverij Matrijs, ‘Kroegjesroute’.
- Wandelevenementen: De dag van Groesbeek, Poldermars, Zevenheuvelentocht, Noviomagnumtocht, Bosbesjestocht, Kaloramatocht, Grenslandtocht, Euregio Vrijheidswandeling, Herfstdagtocht.
- Langeafstandsroutes: Jacobspad, Pieterpad, Airbornpad, Grote Rivierenpad, Maas-Niederrheinpad, Walk of Wisdom, Romeinse Limespad.
- Overnachtingsmogelijkheden: Hotels en pensions: 15; B&B’s: 36; Vakantieparken: 3; Groepsaccomodaties: 5; Campings: 29.
- Bijzonderheden: Vanuit project ‘Zorgeloos op vakantie’ (zorgeloosopvakantie.nl) veel aandacht voor toegankelijke routes.
