- Nieuws -
Nederland heeft verrassend veel ‘oer’ natuurgebieden: uitgestrekte bossen, heidevelden en moerassen waar de natuur vrij spel heeft.
Als fervent wandelaar deel ik graag mijn vijf favorieten: stuk voor stuk echte parels waar je je verwant voelt met het oeroude landschap. Voor zowel doorgewinterde hikers als gezinnen met kinderen bieden ze afwisseling, avontuur én rust. Hieronder lees je over elk gebied: wat het bijzonder maakt, welke dieren en landschappen je er vindt en praktische tips (routes, bereikbaarheid, faciliteiten, beste seizoen. etc).
De Maashorst (Noord-Brabant)
De Maashorst is een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in Noord-Brabant . Hier vind je afwisselend landschap: dichte loofbossen met eeuwenoude eiken, golvende stuifduinen en paarse heidevelden, afgewisseld met vennen en beekdalgraslanden (zogeheten wijstgronden). Het gebied wordt vaak beschreven als een écht ‘oergebied’, waar de mens toeschouwer is en de dieren vrij rondlopen . Grote grazers als wisenten, taurossen en Exmoor-pony’s zorgen voor een wilde uitstraling; in de zomer zie je ze grazen op de heide en in het struweel . Daarnaast huppelen er reeën rond en scharrelen er vossen en dassen. Bij helder weer hoor je het roffelen van dodaars of het gezang van kiekendieven over het moeras.
Rond het Natuurcentrum De Maashorst (Erenakkerstraat) beginnen diverse gemarkeerde wandelroutes (2,5–8 km) voor alle niveaus . Een voorbeeld is de Vijf Landschappen-route (5 km, gele paaltjes) langs akkers, bossen, heide en vennetjes . De 7 km Breuken en Beken-route (rode paaltjes) voert door een beekdal met afgebrokkelde aardlagen; je ziet hier wijstgronden ontstaan waar grondwater omhoog komt . Kinderen vinden het Kabouterpad (2,5 km, groene paaltjes) geweldig: onderweg kom je ‘kabouters’ tegen en kun je spelletjes doen . Ook is er een rolstoelvriendelijke 3 km Dierenpad met informatiepanelen over muizen, vogels en insecten. Overal staan bordjes en informatiezuilen, en bij het centrum is een hele leuk theetuin voor de ouders en speeltuin voor de kids.
Praktische tips: Parkeren kan bij het Natuurcentrum (Nistelrode) of bij parkeerterreinen langs de route. Het gebied is vrij toegankelijk en ook met hond aan de lijn goed te verkennen. Het voorjaar is prachtig vanwege bloeiende wilde orchideeën en nestelende vogels, de herfst schittert in goud- en roestrood. Eten en drinken kan bij het bezoekerscentrum of in omliggende dorpjes (eetkaffee’s in Nistelrode of Herpen). Zie voor routes en info Natuurgebied De Maashorst.
Nationaal Park De Hoge Veluwe (Gelderland) 
De Hoge Veluwe is het bekendste privé-natuurpark van Nederland (ruim 5.400 ha). Hier wisselen uitgestrekte dennen- en loofbossen voortdurend af met paarse heide, grasvlaktes en stuifzandlandschappen. Op hoge zandheuvels kun je in de zomer kilometers ver kijken. In het park staan ook twee iconen: het Kröller-Müller Museum (met wereldberoemde Van Gogh-collectie) en het Jachthuis Sint Hubertus (een bijzonder Berlage-gebouw). Een leuke extra: bij verschillende locaties zijn stallingen met gratis witte fietsen, waarmee je de Veluwe op de pedalen kunt ontdekken.
De Veluwe herbergt een rijke fauna. Het beroemdste zijn de vier grote zoogdieren – de “big four” – die hier vrij rondlopen: edelherten, wilde zwijnen, moeflons en reeën . ’s Zomers spot je met wat geluk een nieuwsgierige ree of een gezin wilde zwijnen tussen de bomen. Ook vossen, dassen en boommarter leven hier, maar die zijn schuw . In de lucht kun je zeearenden of wouwen zien en op de grond zeldzame vlinders (zoals de parelmoervlinder) en reptielen (bijv. ringslang) . Tegen de avond hoor je misschien het gelag van buizerds of het gekrijs van kraaien door de bossen trekken.
Wandelend ontdek je de Veluwse rust via kilometers aan wandelpaden en goed bewegwijzerde routes. Een aanrader is het Landschappenpad (ca. 4 km), aangelegd ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan, dat langs bos, hei en zand voert. Ook het Pieterpad (langeafstandspad) loopt door het park. Bij Otterlo (Hoenderloo) vind je een bezoekerscentrum met parkeergelegenheid; entreebewijs is verplicht (via automaat). De Veluwe leent zich ook uitstekend voor gezinnen: kinderen kunnen knutselen bij een atelier, van een speurtocht genieten of spelen bij het museum. In de vroege herfst (september) is de bronstperiode van de herten een spectaculair natuurtafereel om te zien.
Praktische tips: Het park is dagelijks geopend en alleen toegankelijk met een dagkaart of jaarkaart. Gebruiksvriendelijke wandelkaarten en fietsroutes vind je op de site van Het Nationale Park De Hoge Veluwe . Er zijn horecagelegenheden bij het bezoekerscentrum en in het park (restaurant, theeschenkerij). Een ideale tijd voor een bezoek is mei/juni (natuur bloeit) of september (wildseizoen), maar elk seizoen heeft z’n charme op de Veluwe.
Meer over Nationaal Park De Hoge Veluwe
De Oostvaardersplassen (Flevoland)
Deze nieuwe wildernis in Flevoland ontstond na de droogmaking van de Flevopolders. De Oostvaardersplassen beslaan ruim 56 km² moerasgebied tussen Almere en Lelystad. Ondanks het jonge ontstaan geldt het als belangrijk internationaal vogelgebied: grote, open plassen met rietmoeras, wilgenbroekbossen en afwisselend natte en droge graslanden. Door het hele gebied lopen grote plasdelen met ondiep water: ideaal voor flamingo’s, lepelaars, aalscholvers en duizenden eenden en ganzen. Sinds eind jaren ‘80 zijn hier grote grazers in vrijheid uitgezet (Heckrunderen, konikpaarden en edelherten) die, samen met ganzen, het landschap open houden. Deze kuddes geven het gebied een Afrikaans tintje in eigen land.
Een van de trekpleisters is het Buitencentrum Oostvaardersplassen (Lelystad). Vanaf hier beginnen wandelroutes in het Oostvaardersveld en de omliggende bossen en graslanden . Een bekende route is het Dodaarspad (wit, ±12 km): deze voert door het vogelrijke Oostvaardersveld (waar konikpaarden grazen) richting het Hollandse Hout (jong loofbos met reeën en vossen). Onderweg wandel je langs een slenk met een plas, waar vaak kleine watervogels en dodaarsen te zien zijn. Halverwege kom je een grote waterplas tegen met kans op allerlei giertachtige vogels (aalscholvers, lepelaar). Verder zijn er kortere routes naar observatiehutten (zoals het 360°-uitzichtpunt De Zeearend) en uitzichtpunten over de plassen.
Praktische tips: Bij het Buitencentrum vind je parkeergelegenheid, een horeca-café en informatie over excursies. Let op: honden zijn in het gebied meestal niet toegestaan, en veel waterlopen vallen droog in de zomer. Het voorjaar en de herfst zijn ideaal voor een bezoek: dan trekken vele vogels door (vanaf september zijn grote groepen ganzen en roofvogels prachtig om te zien). In de winter kun je in open water de wilde zwanen, brandganzen en zelfs zeearenden bewonderen. Voor wandelkaarten en actuele informatie kijk je op de site van Staatsbosbeheer (beheerder) of NP Nieuw Land .
Meer over De Oostvaardersplassen
Het Drentsche Aa gebied (Drenthe)
Het Nationaal Park Drentsche Aa is een uniek, eeuwenoud beek- en esdorpenlandschap – de best bewaarde in West-Europa. Overal kronkelen kleine beekjes (de Drentsche Aa zelf) door een landschap van bloemrijke hooilandjes, paarse heidevelden en oude essenbossen . Onderweg kom je grafheuvels en hunebedden tegen, en passeer je pittoreske brinkdorpen als Anloo en Gasteren met hun karakteristieke rode boerderijen. Het ademt er een bijzondere rust: het is écht een “oeroud landschap” waarin je bijna vergeten bent in Nederland te zijn .
De natuur is er eveneens gevarieerd. In de hooilanden en bossen leven veel reeën, en langs het water kun je ijsvogels, bevers en waterrallen zien . Roofvogels als buizerd en torenvalk vliegen over de valleien, en in de zomer fladderen kleurrijke vlinders als het koolwitje of het oranjetipje. De beekjes herbergen vissen en kikkers, en langs de oevers groeien zeldzame bloeiende planten. In het voorjaar is de heide op de hogere zandruggen op z’n mooist, in het najaar kleuren de bossen prachtig goudgeel.
Wandelaars kunnen hier dwalen langs een netwerk van knuppel- en zandpaden door het volledige cultuurlandschap. Het Bezoekerscentrum De Drentsche Aa (Anloo) is een handig startpunt, met routes, informatieborden en een klein terras. Het beroemde Pieterpad doorkruist dit park, maar er zijn ook veel kortere rondwandelingen (zoals het 8 km Landgoed Balloërveld of knooppuntroutes). Ook voor kinderen is dit gebied leuk: ze kunnen op zoek naar paddentrek bij de beek, of een verstoppertje spelen in het Balloërbos. Raadpleeg voor kaarten en actuele paden de officiële NP-site of routeapps.
Praktische tips: Parkeren kan bij Anloo en Balloo; onderweg vind je enkele theetentjes en een kaasboerderij. Het park is vrijwel het hele jaar vrij toegankelijk; in de winter kunnen delen tijdelijk nat zijn. De lente is geschikt voor wilde bloemen (voorjaarsbloeiers in het beekdal), terwijl in de nazomer de paarse heide bloeit. Zie NP Drentsche Aa voor tips en kaarten.
Meer over Het Drentsche Aa gebied
Het Horsterwold (Flevoland)
Het Horsterwold bij Zeewolde (Flevoland) is met ruim 3.700 hectare het grootste aaneengesloten loofbos van Nederland – en zelfs van West-Europa . Ooit aangelegd op vruchtbare kleigrond, is het nu een uitgestrekt, meeslepend bos waar natuurontwikkeling vrij spel heeft. Het gebied grenst aan het Nuldernauw-meer en bevat zelfs een strandje, wat onverwachte water-landschappen oplevert met rietkragen en duinachtigen.
In het Horsterwold kun je vrij rondstruinen door de zogenaamde Stille Kern, een 900-hectare groot stil gebied waar je zelfs van de gemarkeerde paden af mag (wees wel voorzichtig met laarzen in de herfst) . Hier graast in de verte een kudde Konikpaarden, en roepen damherten in het hoge gras . Als je omhoog kijkt, vliegen zeearenden en lepelaars over de grote waterplas in het midden; vanaf de 12 meter hoge uitkijktoren “Tuurtoren” zie je prachtig uitgestrekte moerasvelden met grutto’s en wulpen vliegen . Ook ijsvogels en wilde eendensoorten voelen zich in dit vogelrijke gebied thuis. In de lente bloeien meidoornstruiken en langs de plas koninginnekruid en kattenstaart; de grote keizerlibel dwarrelt dan over het water .
Langs de rand van het bos zijn goed begaanbare wandelroutes uitgezet. Zo is er een 5,5 km Boswachterspad (wit) dat om de plas heenloopt. Je kunt ook fietsknooppunten volgen of met GPS een eigen route uitstippelen. Voor kinderen is het Horsterwold spannend vanwege speelmogelijkheden bij het water en de vlonderpaden. Er zijn geen (horeca)voorzieningen in het bos zelf, maar aan de randen vind je voldoende picknickplekken en bij het bezoekerspunt De Horsterberg een parkeerplaats. Let op: in de Stille Kern zijn honden niet toegestaan (in verband met de wilde paarden en damherten) .
Praktische tips: Bereikbaarheid via Zeewolde: parkeer bij De Horsterberg (Flediteweg) voor het boswachterspad . Klim zeker de Tuurtoren (gratis) voor panorama’s. Het Horsterwold is het mooist tussen april en oktober, vooral bij vogeltrek in september . Op de website van Staatsbosbeheer (Staatsbosbeheer beheert het gebied) en Visit Flevoland vind je routes en achtergrondinformatie.
