Wandelvakanties in België

Proef het België achter de Ardennen. Fijnproeven, wandelen, natuurschoon en historische hoogstandjes op slechts vier uur rijden van Nederland. Dat is de Gaume. “Als het verderop regent, is het hier gewoon droog,” vertelt gids Carl Rausenberger.

Laat de Ardennen voor wat ze zijn, rijd door naar het zuiden en maak kennis met de Gaume. Een heuvelachtig landschap met de treffende bijnaam ‘petite Provence’. Niet alleen het milde klimaat staat aan de basis van die naam, maar ook de Romeinse dak­pannen, de karakteristieke­ huizenbouw met geelrode zandsteen en rode dakpannen, ­Romeinse ruïnes en… ­wijn­gaarden.

© foto Koen van Wijk

Torgny, het meest zuidelijke plaatsje van België, is een goede uitvalsbasis voor de Gaume. De knusse, blauwe luiken voor de ramen geven een meer zuidelijk dan Ardense uitstraling. Niet voor niets heeft het dorp het predicaat ‘één van de mooiste dorpen van Wallonië.’ Carl Rausenberger is werkzaam bij het toeristenbureau van Torgny, de wijnstreek van de Gaume. Deze van oorsprong Antwerpenaar weet veel, zo niet alles, te vertellen over de streek. “De Gaume heeft een micro­klimaat. En Torgny heeft een micro microklimaat. Het is hier warmer en droger. De zuidhellingen op de flanken van de vallei van de Chiers en de kalk- en leemgrond zorgen ervoor dat al sinds de Romeinse tijd wijnbouw plaatsvindt in Torgny.”

Wolf in de ­perenboom

Maar liefst veertig vrijwilligers verzorgen de 1,6 hectare grote wijngaard Vignoble le Poirier du Loup. Met als smakelijk resultaat: jaarlijks zo’n 17.000 flessen wijn in alle soorten: rosé, rode, witte, mousserende wijn, of op zijn Vlaams: schuimwijn. En als kers op de taart strowijn: een dikke, zoete dessertwijn, waarvan de druiven hebben liggen rijpen op een bed van stro. Vrijwilliger Michel Crucifix: “Het verhaal gaat dat vroeger de gedode wolven hier in de perenboom werden opgehangen, vandaar de naam Poirier du Loup.”

Hoewel de wijnproeverij om de hoek lonkt, bewaren we de verleidingen van wijn voor ná het wandelen. Want wandelen, dat kan volop in de Gaume. Ook vanaf de wijngaard loopt een pad omhoog naar het natuurreservaat “Raymond Mayné” dat in 1942 werd opgericht in en om een steengroeve. De doordringbare kalkgrond, droog en warm, laat een uitzonderlijke plantengroei en fauna toe. Een oranjetipje fladdert langs. Het is slechts één van de vele en een erg ‘gewone’ vlinder­soort die het gebied herbergt. “Het is de noordelijkste grens voor veel plant- en diersoorten,” vertelt Carl Rausen­berger trots. “Zo leven hier bergcicades en bidsprink­hanen. In mei bloeien in het gebied wel twaalf soorten orchideeën. En gentianen en helleborussen groeien hier in het wild.”

Maar ook verderop in de Gaume, vooral rondom Virton, de hoofdstad van de streek, is een keur aan goed gemarkeerde wande­lingen te vinden. Blokjes om van 1,5 kilometer, maar ook Lange Afstand Wandelingen. De Gaumeroute bijvoorbeeld is een zesdaagse wandeling langs de ‘Transgaumaise’. 140 kilometer aan afwisselende wegen en paden leiden door de valleien van het Belgische en Franse Lotharingen. Twintig topografische kaarten in een brochure, gemaakt door de hartstochtelijke wandelaar André Pierlot, leiden in etappes van 20 à 27 kilometer door verschillende dorpjes en stadjes.

© foto Koen van Wijk

Voor wie er niet genoeg van kan krijgen is er een 206 kilometer lange wandeling in het groene “la Gaume buissonière” (de Gaume buiten de perken). De route loopt grotendeels langs landweggetjes en door de bossen. Zigzaggend van Frankrijk naar België voert ‘deze omloop’ langs statige loofbossen en glooiende weiden. Langs de route ontvouwt zich de geschiedenis, de oude ijzersmelterijen met hun heldere vijvers, het plattelands­museum van Montquintin en de opgravingen in Montauban.

Doordat de Gaume niet bekleed is met naaldbossen, zoals de Ardennen, maar vooral met loofbos, zijn de opgravingen in Montauban goed zichtbaar in het landschap. De loofbomen geven een hoop lucht en licht aan de paden en laten de jonge ondergroei de ruimte. De goed bewaarde overblijfselen van een oude watermolen staan langs de rivier en behoren tot het hoofderfgoed van Wallonië. Vanaf deze archeologische opgraving gaat een korte, steile wandeling omhoog naar nog meer historie. Op bijna het hoogste punt word je beloond met een onbemand museum, Musée Lapidaire, dat achter glas archeologische vondsten tentoonstelt. Rondom ontwaar je in het groene terrein de wallen van deze Romeinse rustplaats. Even verderop doemt het volgende historische hoogstandje op; de versterkte vluchtplaats van Montauban, waar de lokale bevolking sinds de Keltische periode meerdere keren haar toevlucht heeft gezocht.

Uit het zicht, zo’n 25 kilometer verderop, slingerend over rustige wegen met overal brocantebordjes, lokt de verleiding van trappistenbier in de Abdij van Orval. Een heerlijke beloning na een forse wandeling. Als je beseft dat er wereldwijd maar twaalf (3 Vlaanderen/ 3 Wallonië) trappistenbrouwerijen zijn, smaakt het bier nog beter. Vooral Orval vert, een prettig bitter biertje met maar 4% alcohol, dat de broeders zelf ook drinken in de abdij, smaakt goed. Zeker met een plankje ­lokale hammen en trappisten­kaas. Enigszins troebel is dan ook de volgende etappe, een bezoekje aan het klooster. Hoewel de abdij zelf haar poorten gesloten houdt, mogen bezoekers door de grote ruïnes en de medicinale kruidentuin van het cisterciënzer klooster lopen, de resten van een abdij die in de twaalfde eeuw één van de rijkste van Europa was.

Het valt niet mee om lange wandeltochten te maken, als je ook zwicht voor de verleidingen van bier en wijn in deze streek. Hoewel, als je het alcoholische bewaart als beloning en het eten gebruikt als pitstop bij elke etappe, dan is het prima te doen. Elke wandelaar heeft brandstof nodig immers. En laat de Gaume nou beschikken over talloze wandelroutes én een keur aan culinaire hoogstandjes. Een uitstekende combinatie. Een bezoekje aan de Gaume is een snoepreis, nee een smulreis! Met alle ingrediënten voor minstens een lang weekend ontspanning.

Doen

• Ambachts- en kunstenaarsfeest Torgny: Op 19 juli 2020 presenteren 120  kraampjes lekkernijen­ uit de streek, wijn­proeve­rijen, voorstellingen en ­muziek in het dit zuidelijkste dorpje van België. ­Jaarlijks komen 10.000 mensen af op dit festival.
• Paté Gaumais: Je kunt niet heen om ­deze Gaumse, hartige taart, ­gemaakt van gistdeeg, gevuld met gemarineerd varkensvlees. Stevige wandel­brandstof.
• Het Museum van de Gaume: Met een rijke archeologische collectie, in Virton. 
• De Orval Abdij: Op het domein van de abdij is een winkel waar Orvalbier te koop is. Voor publiek is de brouwerij gesloten, maar het brouwerijmuseum is toegankelijk. Ook kun je het bier in de buurt van de abdij proeven in Auberge À l’Ange Gardien. 
• Van kaas tot ijs: Schapenboerderij Bergerie d’Acremont in Acremont. 
• De Boerenmarkt: Elke vrijdag van 17.00 tot 20.00 uur is een boerenmarkt met biologische kaas, brood, wijn, sappen, vlees etcetera in Tintigny. Iedereen eet bij een van de 20 tot 45 kraampjes en heft er het glas. 
• Chocola In Florenville. 

PRAKTISCHE INFORMATIE

Websites

• Maison du Tourisme de Gaume
• Het toeristenbureau van het mooie, meest zuidelijke dorpje Torgny
• Wallonië België Toerisme

Klimaat

• De Gaume heet vanwege zijn milde klimaat ook wel petite Provence.

Auto

• Deze dunbevolkte streek is het best te bereiken per auto. De afstand vanaf Utrecht is 367 kilometer.

Openbaar vervoer

• Virton, de hoofdstad van De Gaume, is te bereiken per trein. Een treinreis van Utrecht naar Virton duurt vijf à zes uur.

Overnachten

• Torgny telt slechts 220 inwoners, maar ook een boerderijcamping, verschillende hotels, appartementen en B&B’s, waaronder het charmante l‘Escofiette waar madame Paridans u in het Nederlands of Frans verwelkomt in een gezellig ingericht knus pand. De prijs per nacht is vanaf € 55,-. Meer informatie vind je hier. 

Eten

• Schuin tegenover l‘Escofiette zit het betaalbare toprestaurant l‘ Empreinte du Temps . Daarnaast zijn nog vier eetgelegenheden in Torgny.

Wijnproeven

• Torngy kent twee wijn-proeverijen. In de gemeente-lijke wijnkelder “Le poirier du Loup’ en ‘Cave vin de Torgny’
• Het terras van Vignoble le Poirier du Loup is in juli en augustus elke namiddag- geopend. In de andere maanden is het op afspraak te bezoeken.

Bier

• Orval bier drinken kan bij restaurant l’Ange Gardien bij de abdij van Orval. 

Chocolade met bier

• Jean le Chocolatier in Habay--la-Neuve serveert bier bij zijn chocolade. www.jeanlechocolatier.com

Wandelkaarten en reisgidsen

• Op de website van het Toeristenbureau in Torgny en het Maison du Tourisme de Gaume staan verschillende wandelingen inclusief kaartjes.

Wandelgids De Gaumeroute

• Een beschrijving van een afwisselende tocht in zes etappes en tien korte luswandelingen van een halve dag. Prijs: € 14,90, ISBN 9789086791040. De uitgever is Roularta Books.