Op het eerste oog doet niets vermoeden dat in de omgeving van Bastogne zo hevig gevochten is, 75 jaar geleden. Maar na een wandeltocht via Vredesbos en het Bastogne War Museum kijk je anders.
Een tocht in- en om Bastogne is er één langs kalme bossen, vredige velden en veel historische monumenten. Robuuste koeien grazen vredig in glooiende weides en goudgele bossen glimmen in hun herfstkleed.
Dit is een artikel uit Belgische Ardennen Special 2019 van 'te voet' de wandelkrant van Nederland
Auteur: Elvira Werkman
In het centrum van de stad Bastogne, provincie Luxemburg in de Belgische Ardennen, staat prominent op het plein een oude tank. Het plakkaat eronder vermeldt in Duits, Engels, Frans en Nederlands het volgende: ‘Deze tank, vernietigd in december ’44, herinnert aan het offer van alle strijders voor de bevrijding van Bastogne en België.’ Ernaast pronkt een borstbeeld van ‘General McAuliffe’. Wie nog niet weet wie deze goede man was en wat hier plaatsvond in december 1944, komt dat uitgebreid te weten in het Bastogne War Museum. Dit museum ligt op circa driekwart van de wandelroute ‘Promenade du bois de la paix’, als bezienswaardigheid onderweg, maar starten met een museumbezoek, om van daaruit de route te wandelen, is beslist een aanrader.
© foto WBT
Meesterlijke verhalenvertellers
In het Bastogne War Museum wordt het verhaal van de Tweede Wereldoorlog op meesterlijke wijze verteld. Aan de vele talen in de rij voor de kassa te horen, komen bezoekers van heinde en verre, van Amerika tot aan Japan. De wandeling door het museum – een audiotour met koptelefoon – is een aaneenrijging van verhaallijnen. In je oor hoor je vier verschillende stemmen die elkaar steeds afwisselen: een Amerikaanse korporaal, een Duitse luitenant, een schooljuf uit Bastogne (die geheime codes in haar fietskoplamp smokkelt) en een 13-jarige jongen (die koste wat kost zijn accordeon wil redden). Hun stemmen laten je op indringende wijze ervaren hoe zij de oorlog hebben beleefd, waarbij de teksten zó goed geschreven zijn, dat het is alsof je naar een spannend boek luistert. En net als bij een spannend boek moet alles even bezinken na afloop. Veel mensen drinken zwijgzaam hun koffie in het museumcafé. Het is goede koffie.
Ardennenoffensief
Na een ronde door de museumshop met vele planken vol oorlogsboeken - in vier verschillende talen - wordt het tijd om de wandelroute te lopen. Trek er al met al gerust een lange dag voor uit, want op de route tref je nog twee hoogtepunten van betekenis. Eén ervan ligt meteen naast het museum: het beroemde Mardasson. Een oorlogsmonument in de vorm van een Amerikaanse ster, ter herdenking van de 76.890 Amerikaanse soldaten die sneuvelden tijdens de Slag om de Ardennen – ook wel Ardennenoffensief genoemd. Bastogne lag in het middelpunt van die slag, een van de bloedigste veldslagen van de Tweede Wereldoorlog.
België was eigenlijk al bevrijd in september 1944 en niemand verwachtte nog een aanval. Maar Hitler gaf niet op, hij viel in december 1944 aan waar men het niet verwachtte: in de Ardennen. Op de mistige, vroege ochtend van 16 december ’44 barstte de Duitse artillerie los. Dertig dagen lang is er gevochten en gebombardeerd, terwijl de bewoners schuilden in hun kelders. Onder barre omstandigheden, met twintig graden vorst.
Slingerende landweggetjes
Het is goed om na al deze indrukken en verhalen een flink stuk te wandelen. Over slingerende landwegen en langs loeiende koeien. Hagen van eik en meidoorn. Groepjes spreeuwen zwermen als één vogel boven het land. Gedachten waaien mee met de onstuimige wind. Door de plooien van het landschap, heuvel op, heuvel af, wandel je achtereenvolgens langs de dorpen Neffe, Mageret en Bizory. Op de heuveltoppen is het genieten van de vergezichten. De route is goed gemarkeerd, dus kaartlezen is niet nodig. Tussen Mageret en Bizory is het een stukje asfaltweg, met nu en dan een passerende auto, maar daarna gaat het gelukkig al snel weer over op een halfverharde landweg. En na de boerderijen van Bizory komt het Vredesbos in zicht. Een nieuw hoogtepunt.
Van bovenaf het UNICEF-logo - © foto Etienne Lorea
Vredesbos
Eigenlijk zou je er eerst overheen moeten vliegen voordat je er door wandelt. Van bovenaf heeft het Bois de la Paix namelijk de vorm van het UNICEF-logo: een moeder met kind. Maar de ronde, organische vormen van het bos zijn ook zichtbaar én voelbaar als je je tussen de groepjes bomen begeeft. Vierduizend bomen zijn hier geplant, ter nagedachtenis aan Amerikaanse veteranen, Belgische strijders en alle slachtoffers die vielen in de winter van 1944-1945. Een bos waar je stil van wordt. Naamplaatjes van veteranen staan als wachters bij de jonge berken. In een cirkel om de bomen in het midden staan borden met interessante teksten, van martelaarssteden en boomsoorten. Na het lezen even zitten op een bankje. Regen druppelt gestaag. De wind glijdt door de bomen, als een fluisterende stem. Herfstblaadjes dwarrelen hoog door de lucht, de vrijheid tegemoet. Stilte. Vrede.
Praktische informatie
Afstand Utrecht – Bastogne (Bastenaken): 300 kilometer
Overnachten
- In het centrum van Bastogne, prima uitgangspunt voor alle bezoeken in de omgeving. Best Western Hotel Melba, Avenue Mathieu 49, 6600 Bastogne, Meer informatie op website
Eten
- Café in Bastogne War Museum, geschikt voor uitstekende lunch. Colline du Mardasson 5, 6600 Bastogne, meer informatie op website
- In het hart van Bastogne, fantastisch restaurant (sinds 1946) waar je eet in een treinwagon. Gastvrije bediening en gerechten van niveau. Leo Wagon, Place Mac Auliffe 52, B-6600 Bastogne, meer informatie op website
Bezienswaardigheden
- Bastogne War Museum, met mardasson-monument, meer informatie op website
- Bastogne Barracks, hoofdkwartier general McAuliffe, alleen toegankelijk met gids, meer informatie op website
- 101st Airborne Museum-le Mess, meer informatie op website
- Vredesbos, meer informatie op website
Wandelingen
- In de omgeving van Bastogne zijn 8 wandelroutes. De wandeling die het beste bij het thema Ardennenoffensief past is de Promenade du Bois de la Paix – 9,6 kilometer. Meer informatie op website
Meer info over de streek (o.a. wandelroutes):
Ardennenoffensief 75 jaar - evenementen
In 2019 zal in Bastogne worden herdacht dat hier 75 jaar geleden mensen streden voor de vrijheid. Een aantal evenementen staat gepland:
- Herdenkingsweekend in Bastogne ‘Nuts Days’ - 12-15 december 2019
- Licht- en klankspel – Mardasson Bastogne - 13-15 december 2019
- Herdenking bij de Bastogne Barracks – Bastogne 13-15 december 2019
- Tours met gids, demonstratie van militaire voertuigen, beurs met militaire parafernalia
- Officiële ceremonie 75 jaar Slag om de Ardennen - 14 december 2019
Toerismebureau
Voor alle gewenste informatie kunt u terecht op de website van het Wallonië België Toerismebureau of je kunt
