In Bourtange wandel je zo het verleden in © foto Metha Eikens
In Bourtange wandel je zo het verleden in © foto Metha Eikens

In het oostelijke deel van Westerwolde ligt de toeristische trekpleister vesting Bourtange. Een uniek historisch verdedigingswerk. In 1580 gaf Willem van Oranje opdracht om op een zandrug in het Bourtanger moeras, op de grens met het huidige Duitsland, een fort aan te leggen.

Tussen 1593 en 1851 was Bourtange een belangrijke vesting. Bijna vijftig jaar geleden is de vesting gerestaureerd. Tegenwoordig wandel je in dit kleine, sfeervolle vestingstadje zo het verleden in. En waan je je in het jaar 1742!

In wandelgemeente van het jaar Westerwolde mag een wandeling rondom de vesting Bourtange zeker niet ontbreken!

Wandelroute 16: Rondom de vesting Bourtange (6,5 km)

 

Landschap in verdediging

Bourtange was een zandrug in een onmetelijk moerasgebied, het Bourtanger Moor. Over die zandrug liep de enige begaanbare weg tussen de stad Groningen en de oosterburen. Geen wonder dat Willem van Oranje daar een fort wilde. Er werd geen half werk geleverd: de stad Groningen maakt zich nog elk jaar vrolijk om de aftocht van de bisschop van Münster (Bommen Berend) in 1672. Bourtange heeft zich nooit onder de voet laten lopen.

De Joodse gemeenschap

De vesting, voor het laatst versterkt in 1742, heeft een redelijke bloei gekend door de combinatie van landbouw, handel, militaire activiteit en smokkel. Vooral de Joodse gemeenschap zorgde voor een levendige middenstand. Er was ook een tijd lang een markt en altijd veel handel met Duitsland. Joden uit de hele streek kwamen naar de synagoge in Bourtange, die in 1842 door verbouwing van een militaire barak was ontstaan. Tot aan het begin van de twintigste eeuw had de Joodse gemeenschap een kleine begraafplaats in gebruik, het ‘Beth Chajiem’, wat ‘Het huis van leven’ betekent. In de oorlog is vrijwel de hele Joodse bevolking gedeporteerd en vermoord.

Natte horizon

Het gebied aan de Piketlaan en de Tussenweg in Bourtange is in handen van het Groninger Landschap. Het Groninger Landschap laat de grond verschralen om de oorspronkelijke vegetatie weer een kans te geven. Aan de Nieuwwerksweg ligt het galgenveldje. Het gebied rechts, het voormalige voorterrein (glacis), wordt in de toekomst weer moeras. Ook wel de ‘natte horizon’ genoemd. De werkzaamheden hiervoor zijn al begonnen.

wandelnieuws bourtange vesting metha eikensWandelen rondom het vestingstadje Bourtange © foto Metha Eikens

Moddermanspad

Waar nu het Moddermanspad loopt, lag vroeger het Moddermansdiep. Genoemd naar ingenieur Modderman en aangelegd ten behoeve van de vestingwerken. Dit diep voerde water naar het voorterrein om het moerassig en dus ondoordringbaar te maken. In de eerste helft van de twintigste eeuw is het diep gedempt en zijn er bomen geplant. In het voorjaar bloeien de krentenboompjes aan de linkerkant van het pad prachtig.

Routekaart

De routekaart en routebeschrijving van wandelroute 16 ‘Rondom de vesting Bourtange’ vind je op de website van Tourist Info Westerwolde.

Wandelen in Westerwolde

Er zijn veel wandelroutes in Westerwolde. De Stichting Wandelen in Westerwolde neemt hiervan het grootste deel voor haar rekening: op dit moment in totaal 39 routes variërend in lengte van 1,5 tot 16 kilometer. De routes worden onderhouden door vrijwilligers en zijn allemaal te vinden op de website Wandelen in Westerwolde. Hier kun je de routebeschrijvingen, routekaarten en GPS tracks downloaden.

 

Deel dit artikel