In de wielerwereld is de Mont Ventoux een begrip, een berg vol heroïek. Jaarlijks reizen vele tienduizenden wielerfanaten vanuit de hele wereld naar de Provence om in het spoor van de grote Tour de France-helden de Kale Berg op de racefiets (of mountainbike) te beklimmen. Maar ook voor de wandelaar heeft deze Reus van de Provence veel te bieden...
Na een dag op de racefiets trekken mijn vriendin Danielle en ik twee dagen de wandelschoenen aan. Het levert een berg aan verhalen op over bloemen- en plantenpracht, culturele wetenswaardigheden, met stenen bezaaide paden en bovenal onvergetelijke panorama’s.
De Kale Berg. De Reus van de Provence. Maar ook de Mystic and Misty Mountain. De Berg van de Waanzin. En de Ploert van de Provence. Bijnamen te over, alle met iets onheilspellends in zich. Maar laat je niet afschrikken, want bovenal staat de Mont Ventoux voor schoonheid. Het panorama vanaf de top, het maanlandschap, en de uitzichten vanaf de beboste richels, ze zijn prachtig. En dan heb ik het nog niet over de flora en fauna.
Veel ontgaat je
Tot voor kort kon ik vanuit eigen ervaring ook nog maar minimaal meepraten over de beesten, bloemen, planten en bomen op en rondom de Mont Ventoux. De reden daarvan is simpel. Ik heb al zo’n tien keer de Reus van de Provence beklommen, maar telkens op de racefiets. En dan ontgaat je veel, ook op de Mont Ventoux, weet ik na twee dagen wandelen.
De wielersport is een van mijn passies, als volger, kijkend, lezend én als actief beoefenaar. Ik heb al heel wat beklimmingen op de fiets gedaan, veelal van bergtoppen die door de Tour de France (Alpen en Pyreneeën) of de Ronde van Italië (Dolomieten) in de wielerwereld wereldberoemd zijn. De Galibier, de Stelvio, de Tourmalet, de Izoard, het zijn stuk voor stuk prachtige klimmen, waaraan volop wielerhistorie kleeft. Zoals zeker ook geldt voor de Mont Ventoux, wellicht wel in het kwadraat.
Monument ter nagedachtenis
Meest bekende Ventoux-verhaal is ongetwijfeld dat van Tom Simpson. Het is de dertiende rit van de Ronde van Frankrijk in 1967, 13 juli om precies te zijn. De Britse wielrenner zwoegt zich naar boven op de flanken van de Mont Ventoux. De hitte is verzengend, de vermoeidheid verlammend, en dat wordt in combinatie met (zo blijkt later) een mix van alcohol en verboden dopingmiddelen Simpson fataal. Hij stort in en sterft ter plaatse. Op zo’n anderhalve kilometer onder de top. Een monument ter nagedachtenis markeert nu de plek waar Simpson dood neerviel. Het is slechts een van vele dramatische, heroïsche en/of meeslepende wielerverhalen voor een passievol wieler- én bergliefhebber als ik.
Blind voor omgeving
Tot voor een jaar of tien beperkte ik me bij het beklimmen van de befaamde cols tot de verharde wegen naar de top. Op een paar uitzonderingen na. Als Nederlands kampioen berglopen, een titel veroverd in de Limburgse heuvels…, mocht ik in de jaren negentig van de vorige eeuw twee jaar op rij naar het WK berglopen. Een keer in Italië, in de buurt van Susa, en een keer in Zwitserland, met Zermatt als start- en finishplaats. Beide keren heb ik zo’n twintig kilometer over de paden door het hooggebergte gelopen, maar beide keren met de volle focus op de sportprestatie, niet op de omgeving. Ik liep over prachtige paden, hoog in het gebergte, met ongetwijfeld de meest adembenemende uitzichten, maar wat ik toen zag was enkel de loper voor me en de ondergrond, zodat ik niet struikelde over een wortelstronk of een steen. Ik was blind voor de omgeving. Alles was afgestemd op zo snel mogelijk de eindstreep halen.
Inmiddels is tijdens mijn sportieve activiteiten presteren vervangen door genieten van de omgeving, van alles wat je ziet, voelt en ruikt. Wandelen in de bergen is eveneens uitgegroeid tot een van mijn passies, zoals hardlopen en fietsen dat al vele decennia zijn. En daarmee is een nieuwe wereld opengegaan. Ik dacht de Mont Ventoux te kennen, maar wandelend ontdek je pas echt wat de berg (ook) te bieden heeft.
Mooie picknickplek
Begin mei dit jaar; Danielle en ik vertoeven op camping Ventoux in Mazan, niet ver van de voet van de Mont Ventoux. Het is de dag nadat ik vanaf drie zijden op mijn fiets de Reus van de Provence heb beklommen. Eerst de klim vanuit Bédoin gedaan, vervolgens vanuit Malaucène en tot slot vanuit Sault. Vandaag blijft de fiets aan de kant en gaan de wandelschoenen aan. We hebben ons ingelezen, en besloten een tocht te doen die net buiten Malaucène begint en tot halverwege de top reikt. Morgen pakken we een route aan de Noord-kant (Bédoin), die ons helemaal boven brengt.
Glashelder meertje
We zetten onze auto neer op een parkeerplaats aan de klim, aan de rechterzijde van de weg, net buiten Malaucène. Even verderop staat een restaurant, waar we eerst een koffie drinken. Tegenover onze koffiestop ontwaren we een bron. Die van Groseau, een klein maar continu lopend bronnetje, met aangrenzend een glashelder meertje. Het is een mooie picknickplek, en zeker ook een prima startplek voor onze eerste Ventoux-wandeling.
We kiezen vandaag voor wandeling 2 uit TopoGuides Le Parc naturel régional du Mont-Ventoux á pied, een overzichtelijk en informatief gidsje met in totaal 44 wandelingen. De weg naar de top van de Mont Ventoux - de D974 - doorkruist de route, maar nog geen honderd meter ver op het eerste zijpad voel je je al vrij van alle fietsers, motorrijders en automobilisten (veelal in oldtimers van sportieve merken). Een kriebel op mijn been duidt op de nabijheid van een mierenhoop, net naast het met stenen bezaaide en snel stijgende pad.
Vragen om regen
Een cipressenhaag, jeneverbessen, een wegvliegende zwarte specht; in alle rust laten we de natuur op ons inwerken. En de cultuur. De kapel van Pi-aut staat verscholen tussen de bomen en struiken. Hoe oud het bescheiden bouwwerk is weet niemand exact te vertellen. De tiende, elfde eeuw, zover gaan de verhalen terug. Deze kapel van Pi-aut is één van de kapellen die pelgrims vroeger onderdak boden tijdens hun zware reizen en het zijn de plekken waar om regen werd gevraagd.
De tien kilometer lange wandeling blijft een afwisseling van natuur, inclusief prachtige vergezichten, en cultuurmomenten die herinneren aan vroegere (gelovige) tijden. Een klein stukje voert helaas over de D974. De omgeving blijft prachtig, maar het is opletten geblazen voor de (dalende) fietsers, én bovenal voor de autorijders, zeker die in een oldtimer en de motorrijders. Op zonnige dagen, ook zo vroeg in mei, is het gewoon druk van en naar de top van de Mont Ventoux op de verharde wegen. Velen lappen veilig rijden in het algemeen en snelheidslimieten in het bijzonder aan hun laars. Gelukkig voert de route ons snel weer het bos in.
Maanlandschap uniek
De wandeling van 10 kilometer is een perfecte opwarmer voor de 18 kilometer lange tocht een dag later, die op de top van de Mont Ventoux start en eindigt. Het panorama vanaf de top, het maanlandschap, vind ik persoonlijk keer op keer fascinerend. Uniek. Zeker ook nu, tijdens onze tweede wandeling, die ons eerst zo’n acht kilometer laat dalen en vervolgens via de bochtige paden tien kilometer lang hoofdzakelijk laat klimmen.
Vanaf onze camping zien we ’s morgens in alle vroegte de top van de Kale Berg al opdoemen. Zoals we tijdens de heenreis vanuit Nederland vanaf de autosnelweg A7 ter hoogte van Orange, en de te nemen afslag richting Carpentras, de top ook al helder in beeld kregen. Op een afstand van vele tientallen kilometers is de top al te zien. Logisch, gelet op de ‘eenzame’ ligging in het Noorden van de Provence. Heel karakteristiek voor de Ventoux-top is het ‘torenhoge’ weerstation met de rood-witte zendmast. Ook die neem je bij helder weer van heel ver duidelijk waar.
Nu is nog enkel de top kaal, een paar eeuwen geleden gold dat voor zo’n beetje de hele berg als gevolg van een zware ontbossing. Eind negentiende eeuw is met herbebossing gestart. We zien tijdens onze wandeling een grote variatie aan loof- en naaldbomen en struiken. De eik, waaronder de steeneik, en de pijnbomen vallen op, de beuk ook en bij de naaldbomen de spar en zeeden. Het moeten bomen zijn die zich makkelijk aanpassen aan de (ruige) weersomstandigheden op het bergmassief.
Uitgestrekte wijngaarden
Met de auto reden we deze morgen naar de 1910 meter hoge top van de Mont-Ventoux, via het pittoreske plaatsje Bédoin, dat 21 kilometer van de top verwijderd is. De hellingen liggen vele dagen van het jaar pal in een brandende zon. De eerste kilometers zien we volop fruitboomgaarden en uitgestrekte wijngaarden. Het Vive la France-gevoel zoals je je dat vooraf voorstelt. Zo’n vijftien kilometer van de top begint het bos, tot aan Chalet Reynard, het skistation dat via de weg op exact zes kilometer van het hoogste punt is verwijderd.
Bij Chalet Reynard kun je ook de afslag via de RD 164 naar Sault pakken. Daar zijn we gisteren na onze wandeling vanuit Malaucène geweest. Een aanrader. Je krijgt prachtige vergezichten, met de voor dit gebied zo kenmerkende lavendelvelden. Ze staan helaas nog niet in bloei. Daarvoor zijn we begin mei een paar weken te vroeg.
Lichtgekleurde rotswanden
Vandaag laten we Sault ‘rechts liggen’ en gaan we door naar de start van onze wandeling, nummer 9 uit de eerdergenoemde TopoGuides. Startpunt is dus op de top, onder de schaduw van het weerstation, waar 18 kilometer later ook het eindpunt is. De eerste - en straks dus ook de laatste - kilometers voeren over de puinpaden en -hellingen en de lichtgekleurde rotswanden die de Ventoux zo kenmerken en uniek maken. De mergelhoudende, kalkstenen ondergrond is hier het beste zichtbaar.
Links en rechts van je, voor en achter je, de panorama’s ervaren Danielle en ik als adembenemend, als onvergetelijk. Maar het zijn niet alleen de vergezichten die boeien, ook de flora en fauna. Op de hellingen bevinden zich meer dan 400 bloemensoorten en ruim 900 plantensoorten. Dat we sinds een jaar de opleiding tot natuurgids volgen bij het IVN werpt z’n vruchten af. De kruisdistel zien we met regelmaat op de kale rotsachtige hellingen, maar onder meer ook de alpenanemoon, de gentiaan en de alpenleeuwebek behoren tot de bloemen- en plantenpracht. Over de bomen repte ik al eerder in dit verhaal.
Mensgrote eekhoorn
Verder leven er meer dan 100 vogelsoorten op en rondom de Mont Ventoux. Tijdens onze wandeling zien we helaas slechts een enkele vogel, waaronder ‘doodgewone’ buizerds. Ook voor het spotten van wild zijn we niet op het juiste moment van de dag. Op infoborden zien we dat we ons bewegen in de leefomgeving van onder meer vossen, wezels, everzwijnen, dassen en reebokken. Over infoborden gesproken: bij toeval ontdekten we een speciaal voor kinderen uitgezette tocht, heel speels opgezet en met een ‘mensgrote’ eekhoorn als blikvanger. Heel leuk. Zo’n tien kilometer onder de top van de Mont Ventoux, vanuit Bédoin bekeken, start de speciale kinderroute vanaf een picknickplek.
Moeilijkheidsgraad
Terug naar onze tocht met start en finish op de top. Door de grote hoeveelheid soorten aan bloemen, planten en dieren wordt de Mont Ventoux als heel waardevol gezien en is als geheel dan ook een beschermd natuurreservaat, het Parc Naturel Régional du Ventoux. We genieten volop van onze 18 kilometer lange route. Het genieten krijgt ook alle ruimte, niet alleen door alles wat is te zien, ook door de geringe moeilijkheidsgraad van de tocht. Het is wel oppassen geblazen zo nu en dan; op sommige stukken liggen veel kleine en grotere stenen waarover het makkelijk struikelen is. Maar in het algemeen is het klimmen en dalen goed te doen, ook voor iemand met niet al teveel wandelervaring in de bergen.
Smaakt naar meer
Met heel veel voldoening, en tal van prachtige bergbeelden scherp op het netvlies rijker, zijn we na zo’n vijf uur terug op de top. Aan het eind van de middag zitten we in het zonnetje op het terras van onze mobile home op de camping. Danielle met een wijntje, ik met een speciaal regionaal pilsje, sinds kort op de markt: Ventopp. Ook de Fransen zijn gek op woordspelingen, zo blijkt. We laten het ons goed smaken, zoals ’s avonds ook - nóg nadrukkelijker - het diner in Le Virage.
Dit restaurant ligt zo’n vijf kilometer buiten Bédoin, in de scherpe bocht ‘naar links’, waar de klim van De Mont Ventoux voor wielrenners pas daadwerkelijk begint. De ligging, met vanaf het terras een panoramisch uitzicht, trok onze aandacht. Nu weten we dat het restaurant ook vanwege de bediening en het eten zeer aan te bevelen is. Geheel in lijn met wat we wandelend op en rondom de Mont Ventoux een aantal dagen hebben ervaren. Het smaakt naar meer, het is samengevat in een paar woorden: écht top!